το κατευόδιο της Αμαλίας

Την Αμαλία Καλυβίνου δεν πρόφτασα να τη γνωρίσω.
Απ'όταν έμαθα το θάνατό της και διάβασα το blog της, δεν μπορώ να διώξω από το μυαλό μου τη σκέψη: τι θα είχε καταφέρει μ'όλη αυτή την ενέργεια και τη δύναμη της ψυχής της σε μιαν άλλη χώρα, όπου δε θάχε να παλέψει καθημερινά με την ηλιθιότητα, την αδιαφορία και την αδιαντροπιά.

Καλό κατευόδιο Αμαλία

μικρή ιστορία στη μεγάλη πόλη

Ο άστεγος μπροστά στο Apple Tree Market με σταμάτησε όπως πάντα. Μου ζήτησε να του αγοράσω μια Pepsi. Μετά μου είπε: "Ξέρεις τη φιλενάδα μου που καθόταν πάντα στη γωνία εδώ;" Στην αρχή δεν άκουσα την περιγραφή καλά, πήγε το μυαλό μου, μα είπε girlfriend και η ξανθιά ξεδοντιασμένη σαραντάρα που καθόταν σταυροπόδι στο πεζοδρόμιο και κουνιόταν μπρος-πίσω αυτιστικά δεν ταίριαζε στο μυαλό μου με τον ταλαιπωρημένο, αλλά νέο, μαύρο άνδρα. "Όχι δεν νομίζω ότι την ξέρω" είπα. "Κάθεται πάντα εδώ στη γωνία, εδώ, εδώ στη γωνία κάθεται" επέμεινε και συνέχισε:
-"Δολοφονήθηκε την περασμένη Τετάρτη"
-"Αυτό είναι τρομερό" ("That's terrible")
-"Τον έπιασαν το δολοφόνο"
-"I'm very sorry. Were you very close?"
-"Yea we were very close she being my girlfriend and all. Τον έπιασαν αυτόν που το έκανε. Τον είχε πληρώσει ο άντρας της γιατί ήθελε να τον αφήσει."
Μουρμούρισα κι άλλα συλλυπητήρια και μπήκα στο μπακάλικο.

Αργότερα θυμήθηκα εκείνη τη φορά που ο ίδιος βημάτιζε στο συνηθισμένο του πόστο έξω από το μπακάλικο κουστουμαρισμένος, μ' ενα μαύρο κουστούμι, λίγο μεγάλο του, αλλά του κουτιού. Το είχα πει τότε στον Ματτ και εκείνος είχε αστειευτεί: "ίσως να παντρεύεται με την άστεγη του Apple Tree". Κι οι δυό τους καχεκτικοί, φαφούτηδες, κομμάτι ανισόρροποι. Δύσκολο να τους φανταστείς να αναλώνονται σε πάθος τραγικό.

Κι έτσι, το τοπίο μπροστά στο Apple Tree Market αλλάζει για πάντα. Ο φίλος μου ο άστεγος θα το διαλαλήσει όσο μπορεί: "Την ξέρατε. Ήταν εδώ. Να, δείτε τώρα. Λείπει. Προσέξτε. Λείπει. Για πάντα." Το τοπίο θα αλλάξει τόσο ανεπαίσθητα.

Τι έχω, γιατρέ μου;

Η γλυκιά Synas με προσκάλεσε να συνεντευξιαστώ, απαντώντας κι εγώ στις ερωτήσεις που τριγυρίζουν αυτό τον καιρό από blog σε blog.
Λέω λοιπόν να τη δω σαν «κλινική συνέντευξη».
Θα απαντήσω με πλήρη ειλικρίνεια και -ποιος ξέρει; - μπορεί να κερδίσω καμιά δωρεάν διάγνωση.
Ευχαριστώ Synas :-)

Η απόλυτη ευτυχία για σας είναι;
Βουτιά διαρκείας, σε μεγάλο βάθος, νερό κρούσταλλο – διάφανο και κρύο – καταμεσήμερο καλοκαιριού.

Τι σας κάνει να σηκώνεστε το πρωί;
Δε σηκώνομαι εύκολα. Με σηκώνει τελικά κάτι ανάμεσα στην ενοχή και στην ντροπή: «άντε ακαμάτρα σήκω...»

Η τελευταία φορά που ξεσπάσατε σε γέλια;
Πριν από μια βδομάδα! Τρελό γέλιο, αλλά το αστείο από αυτά που δεν αναπαράγονται. You had to be there.

Το βασικό γνώρισμα του χαρακτήρα σας είναι;
Είμαι κατά βάση καλός άνθρωπος.

Το βασικό ελάττωμά σας;
Ψυχαναγκασμοί και εμμονές.

Σε ποια λάθη δείχνετε τη μεγαλύτερη επιείκεια;
Όταν κάποιος παραδεχτεί το λάθος του δεν μπορώ παρά να τον συγχωρίσω!
Από την άλλη όταν δεν το παραδεχτεί δεν μπορώ να τον συγχωρίσω...

Με ποια ιστορική προσωπικότητα ταυτίζεστε περισσότερο;
Με το Μάρκο Αυρήλιο.

Ποιοι είναι οι ήρωές σας σήμερα;
Είναι κάπως αντι-ηρωική η εποχή μας. Ή οι ήρωές της είναι αφανείς.

Το αγαπημένο σας ταξίδι;
Στη Ρώμη, πριν από έξι χρόνια. Το φως που βλέπετε στους πίνακες της αναγέννησης, υπάρχει πραγματικά!

Οι αγαπημένοι σας συγγραφείς;
Ο Oliver La Farge, ο Joseph Conard, ο Ηλίας Βενέζης.
Τεχνήτες, όχι αστεία!

Ποια αρετή προτιμάτε σε έναν άντρα;
Χμ! δυσκολεύομαι να ιεραρχήσω :-Ρ.
Θα έλεγα να μπορεί να ξεπερνά τον ανδρικό εγωισμό, ώστε να είναι αυθεντικός στις σχέσεις του.

... και σε μια γυναίκα;
Να μην έχει ανάγκη έναν άνδρα δίπλα της για να είναι καλά.

Ο αγαπημένος σας συνθέτης;
Ο Satie και ο Chopin εξίσου.

Το τραγούδι που σφυρίζετε κάνοντας ντους;
“We are the champions my friend!”

Το βιβλίο που σας σημάδεψε;
Η παλιά παιδική σειρά του «Κέδρου», τέλη ‘70 αρχές ‘80. Μ’ αυτήν ανακάλυψα την ηδονή του διαβάσματος.

Η ταινία που σας σημάδεψε;
Στο τέλος του δημοτικού είχα δεί το Jesus Christ Superstar. Στο γυμνάσιο είχαν δει τις «Περιπέτειες του Βαρώνου Μυτχάουζεν». Και τις δύο τις είδα στο ΠΤΙ-ΠΑΛΑΙ, στον κινηματογράφο της γειτονιάς μου. Τις θυμόμουν σαν κάτι μαγικό και ανατρεπτικό. Ένα είδος αφύπνισης ότι μπορεί πράγματα που ξέρεις να μην είναι όπως τα ξέρεις. Πρόσφατα τις ξαναείδα και τις δύο. Δεν μου έκαναν την ίδια εντύπωση.

Ο αγαπημένος σας ζωγράφος;
Ο Klimt και ο Kandinsky. Συνδέονται και οι δύο με το ταξείδι της «ενηλικίωσής» μου μετά το πτυχίο.

Το αγαπημένο σας χρώμα;
Κόκκινο!

Ποια θεωρείτε ως τη μεγαλύτερη επιτυχία σας;
Ότι έχω καταφέρει να ασκήσω δύσκολη κριτική χωρίς να πληγώσω τον αποδέκτη της.

Το αγαπημένο σας ποτό;
Cognac Napoleon.

Για ποιο πράγμα μετανιώνετε περισσότερο;
Για το ξόδεμα της ζωής σε ασήμαντες έγνοιες.

Τι απεχθάνεστε περισσότερο απ' όλα;
Τους ανθρώπους που φέρονται σαν κάποιοι άλλοι να είναι λιγότερο άνθρωποι από τους ίδιους (σε μικρά και σε μεγάλα).

Όταν δεν γράφετε, ποια είναι η αγαπημένη σας ασχολία;
Ο ύπνος!

Ο μεγαλύτερος φόβος σας;
Η τρέλα.

Σε ποια περίπτωση επιλέγετε να πείτε ψέματα;
Δεν επιλέγω ακριβώς να πω ψέματα. Απλώς έχω ώρες ώρες μια ροπή προς τη ...μυθοπλασία.

Ποιο είναι το μότο σας;
“Let that day be considered lost on which you haven’t danced!”

Πώς θα επιθυμούσατε να πεθάνετε;
Στιγμιαία, ανώδυνα και όρθια σε μεγάλη ηλικία.

Εάν συνέβαινε να συναντήσετε τον Θεό, τι θα θέλατε να σας πει;
Να μου εξηγήσει το νόημα της ζωής μου. Δεν εννοείται;

Σε ποια πνευματική κατάσταση βρίσκεστε αυτόν τον καιρό;
Αναμονής. Περιμένω κάτι καλό να συμβεί!


Σειρά έχουν οι I_döda_vinkeln, mickey, anastasia

ΚΥΡΙΑ ΛΙΝΤΕ (ΧΡΙΣΤΙΝΑ)

Πριν από πολλά χρόνια μελέτησα το ρόλο της κυρίας Λίντε από τη Νόρα του Ibsen σ’ένα θεατρικό εργαστήρι. Τις προάλλες, με κάποια αφορμή, ξανακοίταξα τις σημειώσεις μου και τις ξεδιάλεξα για να αποκριθώ στην ανάγκη που με οδήγησε πίσω στην κυρία Λίντε...

Η έκπληξη που σε κάνει να σταθείς και να ξαναδιαβάσεις το έργο μελετώντας τη ΧΡΙΣΤΙΝΑ είναι όταν συνειδητοποιείς ότι είναι συνομήλικη της ΝΟΡΑΣ. Αν αφεθείς στην εντύπωση των χαρακτήρων και στους αμοιβαίους ρόλους ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ-ΝΟΡΑΣ θέλεις να την κάνεις πολύ μεγαλύτερη, μεσόκοπη. Μόνο όταν βάλεις κάτω τα στοιχεία (ο ΚΡΟΓΚΣΤΑΔ ήταν συμφοιτητής του ΤΟΡΒΑΛΤ, ο ΤΟΡΒΑΛΤ την αποκαλεί «παιδική φίλη της Νόρας», οι ίδιες λεν ότι ήταν μαζί στο σχολείο), μόνο τότε συνειδητοποιείς ότι είναι σχεδόν συνομήλικες.

Στην πρώτη συνάντηση της με τη ΝΟΡΑ η ΧΡΙΣΤΙΝΑ ορίζεται από τις σιωπές της. Δεν έχει έρθει για μια τυπική επίσκεψη. Οι εισαγωγές που κάνει, δείχνουν ότι έχει έρθει για να μιλήσει:
ΚΑ ΛΙΝΤΕ: Και πολύ, πάρα πολύ γερασμένη, Νόρα
...
ΚΑ ΛΙΝΤΕ: ούτε καν μιαν έγνοια να με κρατάει στη ζωή.
ΝΟΡΑ (την κοιτάζει με κάποια δυσπιστία): Μα πως είναι τούτο δυνατό, Χριστίνα;
ΚΑ ΛΙΝΤΕ (χαμογελά βαρύθυμα και της χαϊδεύει τα μαλλιά): Καμιά φορά, Νόρα, γίνεται κι αυτό
Νοιώθεις ότι έχει πολλά να πει, αλλά μιλά δύσκολα.
ΚΑ ΛΙΝΤΕ: Α, όχι! Καλήτερα πες μου εσύ τα δικά σου!
Κουβαλά ένα τεράστιο συναισθηματικό φορτίο, εμπειρία, κατάληξη και απολογισμό ζωής που δεν αποφορτίζεται εύκολα. Η ΝΟΡΑ δεν είναι ευαίσθητος δέκτης.. Τις σιωπές της ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ τις γεμίζει με το συνεχές εγωκεντρικό τιτίβισμά της. Όσο δύσκολα μιλά η ΧΡΙΣΤΙΝΑ τόσο εύκολα φλυαρεί η ΝΟΡΑ. Με το τιτίβισμα της ΝΟΡΑΣ να βουίζει στ΄αυτιά της η ΧΡΙΣΤΙΝΑ πρέπει να νοιώθει να φουσκώνει μέσα της αυτό που θέλει να πει και δε μπορεί. Πρέπει να αισθάνεται ότι η ΝΟΡΑ δεν μπορεί να τη νιώσει. Ωστόσο δεν αντιδρά αλλά ακολουθεί με μικρές συμβατικές συμμετοχές το ρεύμα της κουβέντας. Η σκηνή μου θυμίζει εκείνα τα τηλεφωνήματα που κάνεις γιατί θέλεις να μιλήσεις και λες «τα ίδια, εσύ τι κάνεις;» κι ακούς τον άλλο να σου φλυαρεί ανέμελα για ένα σωρό ασήμαντα που συνέβησαν στη μέρα του.

Η ΧΡΙΣΤΙΝΑ είναι η ανεξάρτητη γυναίκα που πατά γερά στα πόδια της. Είναι η άξια γυναίκα που έχει σηκώσει τα βάρη των άλλων:
ΝΟΡΑ: ...Είσαι περήφανη επειδή αγωνίστηκες τόσον καιρό για τη μητέρα σου...
...
ΝΟΡΑ: Και είσαι το ίδιο υπερήφανη όταν συλλογίζεσαι τι έκανες για τ'αδέρφια σου.
ΚΑ ΛΙΝΤΕ: θαρρώ πως έχω κάποιο δικαίωμα.
Όμως, το χτίσιμο της ψυχολογίας της φωτίζει, επώδυνα και τρυφερά, την άλλη πλευρά της γυναίκας που από ανάγκη και αξιοσύνη «στέκεται στα πόδια της»:
ΚΑ ΛΙΝΤΕ: ...Δεν έχεις για ποιον να εργαστείς κι όμως πρέπει να μη σταματάς καθόλου. Γιατί πρέπει κανείς να ζήσει...
Η κοινωνική της εικόνα κάνει τη ζωή της άχαρη. Η άχαρη θέση της δυνατής γυναίκας φαίνεται από τη στάση του ΤΟΡΒΑΛΤ απεναντί της, σε αντίστιξη με τη η στάση του απέναντι στη ΝΟΡΑ.

Παρά τη συναισθηματική της φόρτιση, η ΧΡΙΣΤΙΝΑ δεν ξεφεύγει ποτέ από την πρακτική της στάση. Είναι αυτό που λέμε «προσγειωμένη». Την κατάθλιψη την πολεμά με ένα επαγγελματικό σχέδιο:
ΚΑ ΛΙΝΤΕ: ...ένα αβάσταχτο κενό νιώθω μονάχα... Γι΄αυτό δε βαστούσα πια να μένω σε κείνη την άκρη της γης. ...να βρω μια δουλειά που να με απασχολεί και να γλιτώσω από τη συλλογή...

Από τη στιγμή που η ΝΟΡΑ της εξομολογείται το «μυστικό» η ΧΡΙΣΤΙΝΑ κυλάει πάλι στο ρόλο του ανθρώπου που φροντίζει για τους άλλους. Γίνεται πάλι αυτή που μπορεί να σκεφτεί πρακτικά, που μπορεί να στηρίξει. Η ΝΟΡΑ γίνεται το κέντρο του ενδιαφέροντός της.΄Ετσι η ΝΟΡΑ γίνεται για τη ΧΡΙΣΤΙΝΑ ένα κάποιο υποκατάστατο, που καλύπτει το «αβάσταχτο κενό».

Έτσι η ΧΡΙΣΤΙΝΑ αρχίζει να ζει in vitro την ευτυχία, ως παρατηρητής της ευτυχίας των ΧΕΛΜΕΡ, όπως και ο γιατρός ΡΑΝΚ:
ΚΑ ΛΙΝΤΕ (ράβει:) Ώστε αύριο θα μου ντυθείς ναπολιτάνα. Ξέρεις Νόρα – λέω να πεταχτώ μια στιγμή να σε καμαρώσω στολισμένη.
Όλη η αρχή της δεύτερης πράξης μπορεί να ειδωθεί έτσι: οι διακριτικές ερωτήσεις που κάνει, οι μικρές λεπτομέρειες που εντοπίζει. Όταν ο γιατρός ΡΑΝΚ λέει ότι θα πάρει τη θέση του μέσα στο σπίτι κυριολεκτεί:
ΡΑΝΚ: Αυτή θα με διαδεχτεί στο σπίτι σας
όπως και όταν λέει ότι αυτός δε θα αφήσει ίχνος:
ΡΑΝΚ: κι ούτε μπορώ ν΄αφήσω πίσω μου έστω και το πιο τιποτένιο σημάδι ευγνωμοσύνης· το πολύ πολύ μια εφήμερη λύπη -- μιαν αδειανή θέση που θα την πάρει ο πρώτος τυχών.
Το «δε θα αφήσω ίχνος» είναι η τραγωδία του παρατηρητή.

Όλα αυτά φαίνονται μια πορεία προδιαγεγραμμένη, χωρίς την καταλυτική εξέλιξη που φέρνει ο ΚΡΟΓΚΣΤΑΔ ...